Yoga verklaard voor christenen

Rubriek Hindoeïsme en yoga
Titel Yoga verklaard voor christenen
Auteur Jan van Dijl (Sense, 1992)
Datum dec. 1992 (revisie dec. 2012)
Korte inhoud De auteur gaat op zoek naar de geestelijke achtergronden van yoga en legt de onoverbrugbare verschillen met het christendom bloot.
Trefwoorden Yoga, christendom, meditatie, verlichting, leegte, bewustzijn, roes, kosmos, religie, occultisme, reïncarnatie, zelfverwerkelijking, mantra, Aurobindo, Maharishi, New Age
Bronnen De opmars van het Hindoeïsme, M. Dieperink, ISBN 90 6398 438 3,
Jezus of de goeroe, M. Dieperink, ISBN 9789024227068,
De goeroe is dood, (ex-goeroe) R.R. Maharaj, ISBN 90 324 9503 8,
God of de goeroes, R.D. Clements, ISBN 906067183X,
Bijbel (NBG)

C:\Stichting Sense\LOGO stichting SENSE.jpg

Yoga, feiten en achtergronden


Inleiding
Op mijn uitspraken dat yoga niet met het christelijke geloof valt te combineren, krijg ik vaak de tegenwerping: “Maar mijn yogales is niet meer dan een soort gymnastiek”. Nu wil ik die mogelijkheid niet helemaal uitsluiten, maar nagenoeg altijd komt na een paar lessen de achterliggende filosofie uit de mouw. Eerst nog voorzichtig gedoseerd, later als de gewenning toeslaat, steeds meer in de lessen en oefeningen geïntegreerd. Ook Indiase yogi verklaren dat ontkoppeling van yoga van het hindoeïsme niet mogelijk is. Om het bovenstaande toe te lichten, wil ik met u op pad gaan om het wezen van yoga vanuit christelijk oogpunt te bezien.

Wat is yoga?
Yoga is, kortgezegd, een methode om door middel van oefeningen en Oosterse meditatie tot een staat van bewustzijn te komen die ‘verlichting’ wordt genoemd. Ik waag me niet aan een echte definitie van verlichting want het moet begrijpelijk blijven. Maar het is zo ongeveer: enerzijds een toestand van ‘volmaakt inzicht’, waarbij men één wordt met alles om zich heen, anderzijds is het gelijktijdig ook het streven naar ‘complete leegte’, en dus ook van identiteitsverlies. De technieken en meditatievormen op dit pad naar verlichting kunnen je in contact brengen met kosmische machten en krachten. Vaak gaat het om verwerving van paranormale vermogens die ermee samengaan.

Paranormale vermogens
De namen zijn anders, maar in wezen handelt het om de oude Babylonreligie die naar Egypte en India uitwaaierde. Wat voor christenen ‘occult handelen’ inhoudt – namelijk buiten God (Vader, Zoon en Heilige Geest) om, de geestelijke wereld binnengaan – wordt bij yoga gepresenteerd als iets normaals. Yoga ligt in het hart van het hindoeïsme. Volgens het hindoeïsme is yoga de weg naar ‘god’. De vraag rijst dan echter, naar welke god of goden?

Gaat het wel om God?
Afbeelding met tekst, persoon, water, vrouw Automatisch gegenereerde beschrijving Er is een sterke discipline en hard werken voor nodig om god te bereiken. Dat lukt je niet in één leven, dus is reïncarnatie een vereiste. In een oud Hindi-geschrift, de Bhagavad Gita, is het doel: eenheid met god. Een ander oud geschrift, de Upanishaden, drukt het nog kernachtiger uit: “aham asmi brahman”, dit betekent: “ik bén god”. Dat houdt dus identificatie met God in. Dit ademt dezelfde geest als weergegeven in het Bijbelboek Jesaja, waarin Lucifer (in de Bijbel ook wel Satan genoemd) zegt: “ik zal opstijgen boven de wolken en mij gelijkstellen met de Allerhoogste” (Jes.14).

Soorten yoga en haar fasen
Het doel van de klassieke yoga (patanjali) is niet de relatie met god, maar opgaan in een roes. Het gaat om het hoogste eigen bewustzijn, om zelfverwerkelijking. In de ogen van een christen is dit eigenmachtige religiositeit, alsof je door eigen inspanningen God zou kunnen bereiken.

In Nederland hebben we meestal te maken met hatha-yoga die onder andere uit lichamelijke en ademhalingsoefeningen bestaat. Het doel van deze yoga is om onsterfelijkheid te bereiken. Dat is een dagtaak dus moesten anderen in jouw onderhoud voorzien.

In India is hatha-yoga onderdeel van de raja-yoga (de ‘koninklijke yoga’). De fasen daarvan zijn: (1) ethische voorbereiding. Onderdeel daarvan is naastenliefde, maar die verschilt wel van de zichzelf-opofferende Christelijke naastenliefde. Het gaat bij deze yoga veel meer om een prestatie, met het doel om zelf op een hoger plan te komen, (2) de oefeningen en (3) het ten gevolge van punten 1 en 2 beter kunnen mediteren.

Deze yoga maakt je immobiel, het gaat niet om verbetering van het fysieke leven, maar om een geestelijk mens te worden. Om uit te stijgen boven het natuurlijke leven. Je leert daarbij onder andere om je eigen gedachten uit te schakelen waardoor je in trance geraakt en meent op te gaan in een hoge staat.

Mantra
Een veelgebruikte techniek is meditatie met behulp van een ‘mantra’. Dat is een voortdurend herhaald en geestelijk geladen woord of klank, dat dient als een ‘voertuig’ waarmee de geestelijke wereld kan worden binnengegaan. Gevolg is dat door de gewijzigde bewustzijnstoestand waarmee het gepaard gaat, ook de filters van je onderscheidingsvermogen niet meer functioneren. Daarmee valt je bescherming in de geestelijke wereld weg. Zelf heb ik daar hoogst onaangename ervaringen mee opgedaan. Vergelijk het met hypnose, daar kan ook gesleuteld worden aan je geest.

Ervaringen en waarnemingen
Yoga-oefeningen en mantra’s kunnen niet van de hindoeïstische religie losgemaakt worden. Je raakt erdoor geïsoleerd, steeds verder weg van de realiteit. Werkend aan en voor jezelf, ben je steeds meer tijd kwijt aan oefeningen en meditaties. Oud beoefenaren spreken over een ‘onweerstaanbare drang’ (of verslaving of bezetting?) om door te gaan.

De hindoegoden – bijvoorbeeld Shiva, de god der yogi – hebben een ambivalent karakter, dat wil zeggen, ze kunnen naar twee kanten werken. Enerzijds voorspoed, anderzijds verwoesting. De werking van yoga is daaraan inherent. Er ligt een duidelijke  parallel met het optreden van satan, die je ook goede dingen voorschotelt als je hem maar wilt aanbidden. Denk daarbij aan de verzoekingen in de woestijn.

In India zwerven veel monniken rond die ten gevolge van de vele yoga-oefeningen krankzinnig zijn geworden, en daardoor nota bene extra aanzien ge­nieten. Hebben zij te veel kosmische energie opgenomen, of zoveel van hun eigen geest prijsgegeven dat er in hen ruimte voor andere geesten ontstond? En wat moet je dan denken van de daarbij opgewekte paranormale vermogens?

De roes en de vrede van yoga

Sri Aurobindo, één van de bekendste goeroes van de twintigste eeuw en een grondlegger van de New Age-beweging, verbleef vierentwintig jaar in een kamer zonder deze te verlaten. Jaren na zijn overlijden betrad de Nederlandse Martie Dieperink (die een jaar in zijn nagelaten ashram verbleef) deze kamer en voelde ‘een verlammende vrede’ die als een groot steenblok op haar viel. Yoga maakt je immobiel, je doet afstand van je eigen gevoelens. Een belangrijk geschrift als de Bhagavad Gita raadt het hebben van emoties af. Deze zouden remmend werken op je onthechting van het aardse bestaan. Maar als je je gedachten uitschakelt en je geest prijsgeeft, kom je in een roes terecht, net als bij drugs.

Friedrich von Weiszaecker, initiatiefnemer van het conciliair proces binnen de oecumenische beweging, kreeg zijn diepste geestelijke ervaring bij de kluis van een goeroe. En Sathya Sai Baba, een bekende goeroe, die in 2000 wegens bedrog en pedofilie door de mand viel, had zoveel door yoga opgewekte zielskracht, dat mensen in zijn omgeving spontaan in tranen uitbarstten en ‘een enorme liefde’ voelden.

Echte vrede komt van God
Echte vrede kan alleen ontstaan door met God verzoende mensen, die daardoor vrede als een niet door henzelf bewerkt geschenk in hun hart krijgen en van daaruit onbaatzuchtig handelen. De vrede van yoga is een door technieken bewerkte schijnvrede, die de Bijbel dode werken noemt.

Voor Christenen loopt de verzoening met God uitsluitend via het kruisoffer van Jezus Christus. Hij is de Weg, de Waarheid en het Leven. De vrede van de Heilige Geest van God berooft je niet van je gevoelens, gedachten en identiteit. Christenen worden dan ook niet tot passiviteit opgeroepen, maar tot het zijn van actieve medestrijders van God. De Heilige Geest tast ons ego niet aan, maar bouwt ons op tot dragers van Gods beeld. Ons egoïsme zal in een levenslang proces worden afgebroken. New Age en oosterse religies doen juist een beroep op de ontwikkeling van het ‘zelf’ en staan hierin haaks op het Christendom.

Spanningen
Na de roes van de yoga komt de kater. Voormalige yogi verklaren dat de ontspanning niet echt is, maar een soort van trance of hypnose, waarbij de banden met- en de persoon van de leraar van invloed zijn. Ex-yogaleraren konden zich tijdens een ontspanningsweekend van de Christelijke stichting Promise niet echt ontspannen. Zij konden hun ontspanning alleen bereiken door middel van door New Age- en moderne psychotherapie-gepromote technieken zoals visualisatie en suggestie. Door zelfbedrog van de geest dus: denken dat je ontspannen bent.

Wat ik ervaar is de waarheid?
In nieuwe stromingen, waaronder ook de charismatisch-christelijke, hoort men wel zeggen: “de Geest brengt ons verder dan het Woord”, waarbij geest dan wordt verward met gevoel. Persoonlijk gevoel kan echter nooit worden gelijkgesteld aan de objectieve Waarheid. Transcendente Meditatie (TM)-goeroe Maharishi en vele anderen zeiden: “de werkelijkheid is een projectie van jezelf”. (Dus ook: “ik sluit mijn ogen, zie hem niet meer, denk niet meer aan hem, dus hij bestaat niet”). Maar dat is toch onzinnige logica! Natuurlijk is menselijke waarneming vaak persoonlijk gekleurd, maar dat is dan wel heel iets anders dan het bovenstaande.

In deze postmoderne tijd zijn veel mensen op zoek naar geestelijke ervaringen die zij laten prevaleren boven het Woord van God. Het gevolg daarvan is loslaten van het Woord. Maar zo kom je in New Age terecht! Beproef toch de geesten, want je kunt bij de verkeerde ervaringen uitkomen! Zelf raakte ik daardoor in complete ontreddering. In de Bijbel staat de opdracht om alles te onderzoeken in de context van de Heilige Geest en de profetieën. Feitelijk staat er toetsen en het goede te behouden, dus: ’Toetst alles en behoudt het goede’. De toetssteen daarbij is de Bijbel.

Ander godsbeeld
Als je gelooft in de God van de Bijbel en tegelijkertijd yoga gaat beoefenen, dan zal je geloof daaronder gaan lijden. Je gaat de gemeenschap met God verliezen en een ander soort vrede voelen. Satan kan je dat soort gevoelens geven. God wel beleven, maar Hem niet aanbidden. Je zoekt niet meer naar de God die buiten je is, maar naar het goddelijke binnen in jezelf. Je krijgt een ander godsbeeld. In de neo-hindoeïstische hiërarchie van de grote geestelijke meesters staat Jezus op een lage plaats genoteerd. Yogi’s accepteren de Bijbelse Jezus niet, zij zien zichzelf als goddelijke verlossers!

De babylonreligie en het hindoeïsme staan bol van magie, occultisme en manipulatie van de geest. De yogi is uit op aanzien en bewondering. In Handelingen verhaalt de Bijbel over een dergelijke ‘yogi’, genaamd Simon de tovenaar: “en hij beweerde van zichzelf, dat hij iets groots was; en allen, van klein tot groot, hielden zich aan hem en zeiden: deze is wat genoemd wordt de grote kracht Gods, omdat hij hen reeds lange tijd door toverijen verbijsterd had” (Hand. 8). Een dergelijke hoogmoed vindt men terug in diverse andere Bijbelteksten: “Je zult als God zijn” (Gen. 3:5), “Laten wij ons een naam maken” (Gen. 11:4), “Ik (Babel) wil mij aan God gelijkstellen” (Jes. 14:14) en “Ik (Babel) ben het en niemand anders” (Jes. 47:11).

Gevolgen in India
Zie de ontwrichting van de samenleving van India: grote klassenverschillen, onmatigheid, minderwaardigheid van vrouwen, het voortdurend gunstig stemmen van de goden (offers), dag in dag uit werken voor je zaligheid, vastzitten in het deprimerende ‘rad der wedergeboorte’ (de reïncarnatie) en een negatief karma dat altijd aan je blijft kleven. En als je dan eindelijk na vele levens het nirwana (de ‘hemel’) bereikt hebt, dan los je op in het goddelijke en ben je je identiteit weer geheel kwijt! Wat is de zin daarvan? Yoga-oefeningen vormen een brug naar de rampzalige misleiding in Genesis 3. Verder raad ik de propagandisten van dit gedachtegoed aan om kennis te nemen van de inhoud van het door V.S. Naipaul (Nobelprijswinnaar) geschreven boek: ‘India: A wounded civilization’ (ISBN13 9781400030750).

Zonnegroet in de Bijbel
Ik wil u nog meenemen naar Bijbelhoofdstuk Ezechiël 8. Die tekst bevat een aantal beschrijvingen van gruwelen die Gods volk doet. Er zitten opvallende overeenkomsten in met wat er in onze tijd gebeurt onder de noemer New Age en yoga. De dingen worden eerst anders voorgesteld dan ze zijn, er wordt geen open kaart gespeeld. Stapsgewijs word je verder die sfeer binnen­gezogen. Dingen kunnen dan wel nieuw en spannend lijken, maar als we kritisch onderscheiden, blijkt het gewoon de oude koek te zijn waarvan God in Zijn Woord zegt dat we ons er niet mee moeten inlaten. Veel yogasessies beginnen met de zonnegroet die in Ez.8:16 beschreven wordt. Daar wordt de zon tot een afgod gemaakt en aanbeden, in plaats van de Schepper die rechtmatig de eer voor Zijn schepping toekomt.

Conclusie
Yoga komt voort uit- en is geheel onder invloed en doordrenkt van het hindoeïsme. Het hindoeïsme kenmerkt zich door een volledig ander gods-, mens-, wereld- en tijdsbeeld en kent een heel andere verlossingsweg dan het Christendom. De verschillen zijn cruciaal en niet weg te poetsen. Maak alstublieft de juiste keuze !

 

© Stichting Sense als opvolger en rechthebbende van de Interkerkelijke Werkgroep “Bijbel of New Age”