Onderscheiding van geesten

Rubriek: Evangelie en dwaalleer
Titel: Onderscheiding van geesten
Lezing door: Meerdere sprekers
Plaats, datum: Utrecht, 9 maart 1991
Bewerkt door: Drs. G. van Ginkel (Sense), 7 jan. 2020
Korte inhoud: Om waarheid van leugen te kunnen onderscheiden, is het onderscheiden van geesten belangrijk. Daarvoor noemt de Bijbel een ‘charisma’ in 1 Korintiërs 12. De criteria voor het onderscheid zijn: Staan Jezus Christus of zijn Woord centraal.
Trefwoorden: Geest, anti-geest, onderscheiden, occult
Bronnen: W.C. van Dam: ‘Tussen Geest en anti-geest’;
M. Dieperink: ‘Het onderscheiden der geesten’;
De Bijbel

Onderscheiding der geesten

Inleiding
Als kind van God moet je weten met welke geest je te maken hebt “opdat jullie niet zullen worden verleid” (Matheus 24:24). In deze tijd van de opkomst van New Age komt dit vers steeds weer aan de orde. Je hoort soms van mensen, die pas tot geloof zijn gekomen, dat ze deze gave van onderscheid ‘automatisch’ zouden hebben. Dat is absoluut niet waar. Het vraagt een lange tijd van groei om een dergelijk inzicht te verkrijgen. Heel veel mensen in onze kerken en gemeenten kunnen niet goed onderscheiden. Er zijn zoveel vrijheden verworven en van zoveel kanten wordt getracht ons te beïnvloeden, dat vooral jonge mensen niet meer weten wat ze daarmee aan moeten. Juist daarom zouden Christenen, door de Geest, wèl moeten weten waar ze mee bezig zijn.

Afbeelding met tekst Automatisch gegenereerde beschrijvingWat is nodig?
Om geesten te kunnen onderscheiden moeten we weten hoe de strategie is van de anti-geest. Als we dat doorhebben, kunnen we de geestelijke wapenrusting aantrekken en de vijand onbevangen tegemoet treden. Het is evenzeer van belang dat wij het karakter kennen van de Heilige Geest, waardoor wij leren verstaan wie uit God is. Daarom is er veel tijd nodig om te komen tot inzicht in zowel de zaken van God als die van Zijn opponent. Wie daar lichtvaardig over denkt, zal zeker grote fouten maken.

‘Mijn volk gaat te gronde door gebrek aan kennis’
De Geest der waarheid kan niet worden ontvangen door ‘de wereld’; zij die Christus niet kennen of afwijzen en dus niet wedergeboren zijn. Dat is een aanknopingspunt om vast te stellen waar we zelf staan. Alleen zij die de Heilige Geest ontvangen hebben, kunnen verstaan wat uit God is (Joh.14:26). Wij moeten echter constateren, met Hosea 4:6, dat het volk van God tekortschiet in kennis van God. Vanuit die verontrustende constatering zijn wij bij elkaar gekomen. Juist als gevolg van gebrek aan kennis van God zijn veel kerkgangers niet in staat de geesten te onderscheiden. En in zo’n situatie kan een invloed als die van New Age gemakkelijk terrein winnen binnen onze kerken.

Hoe snel kerkmensen door New Age beïnvloed worden, blijkt uit reacties van verontruste gelovigen, bijvoorbeeld: “Waarom maak je je zo druk, het zal zo’n vaart niet lopen”? Of: “Waarom moet je alles van New Age veroordelen? Je kunt toch de goede elementen eruit lichten en gebruiken?” Al deze opmerkingen komen van mensen die vaak al jarenlang trouw naar de kerk of gemeente komen en die menen vervuld te zijn met de Heilige Geest….

Afbeelding met tekst Automatisch gegenereerde beschrijvingDaniël
Een goed voorbeeld van handelen in de Geest van God vinden we in Daniël 1 en 2. In vers 8 besluit Daniël om niet te eten en te drinken van de koninklijke spijzen. Hij wist dat een deel daarvan werd geofferd aan de god Mardoek en Daniël wilde daar niets mee te maken hebben. Hij had een keuze gemaakt voor JHWH en dit was één van de logische consequenties van die keuze.
Het gevolg laat niet lang op zich wachten: in vers 9 schenkt God aan Daniël vanwege zijn principiële houding ‘gunst en barmhartigheid’. Daniël sluit geen compromis met enige ‘alternatieve gedachte’. Dáárom is hij voor God bruikbaar als een ‘kanaal’. In vers 17 geeft God hem ‘kennis en verstand, wijsheid en inzicht’.

De noodzaak van een Bijbels onderscheiden der geesten
Voor ons – die inzicht willen ontvangen in de wereld van New Age, met als doel de Gemeente van Christus te waarschuwen voor deze verraderlijke dwaalleer – betekent dit verhaal dat wij allereerst de barmhartigheid van God moeten afsmeken. Dr. W.C. van Dam schrijft in zijn boek ‘Tussen Geest en anti-geest’: “De geest van de mens zoekt naar oplossingen van problemen van mens, samenleving en cultuur. Maar waardoor laat de mens zich bij deze speurtocht leiden? Luistert hij naar Gods Woord of niet? Want veel gedachten en bewegingen komen niet van Gods Geest, maar dragen duidelijk het stempel van de anti-geest. Ook al ziet het er op het eerste gezicht positief uit.” Kan een dergelijke invasie van gedachten en bewegingen het christelijk geloofsleven aanvullen of vormt ze een bedreiging? Alles wijst op dit laatste! Van Leviticus 19 tot en met Openbaring 22 wordt elke vorm van occultisme afgewezen. Als uitwerking van het gebod om geen andere goden voor Gods aangezicht te hebben. Occultisme is een gruwel voor God. Het doel (genezing, kennis) heiligt de middelen (de occulte praktijk) niet. Toch wordt op onze universiteiten studenten in de psychologie geleerd dat je positieve elementen uit occulte praktijken wèl mag gebruiken: “Je moet niet denken aan de bron, als het werkt is het goed”, zo is de ‘technische’ stelling in dezen. Echter, iemand die te maken heeft gehad met occultisme kan alleen door de genade van Christus vrijkomen. Daarom is voorkomen beter dan genezen.

De gemeente van Jezus Christus behoort mensen te behoeden voor dwaalleringen en te waarschuwen voor gevaren van de huidige occulte vloedgolf. Christenen behoren inzicht te hebben in deze zaken, die met moderne technieken, subtiel en vrijwel moeiteloos, in Kerk en samenleving binnendringen. Denk eens aan New Age-invloeden die via muziek tot ons komen. Kijk hoe de zorg voor het milieu (‘moeder aarde’) in de kerken de aandacht voor het geloof verdringt. Zelfs in het management, waar je toch logisch denken en nuchterheid zou verwachten, worden duizenden guldens uitgegeven aan trainingen in Transcendente Meditatie. Via kleurentherapie (bijvoorbeeld in de mode) wordt aan mensen een astrologisch bepaalde manier van denken opgedrongen. Een systeem dat gebondenheid (en hoge kosten) met zich brengt en waardoor mensen in problemen komen.

Profetie of waarzeggerij?
Ds. Niek Schuman is een modern theoloog, die regelmatig spreekt voor de NCRV. Hij wil niets meer weten van profetieën die vervuld worden en evenmin erkent hij dat er waarschuwende profetieën zijn. Dat noemt hij allemaal waarzeggerij. Naar zijn idee maak je misbruik van de Bijbel als je wil aantonen dat profetieën in vervulling gaan: “want profeten doen aan waarzeggerij en de Bijbel veroordeelt waarzeggerij”. Dus bestaat het niet dat de uitspraken van de Bijbelse profeten waar zijn. Als we de criteria in het Oude Testament bekijken dan geeft Deut.18: 9-22 twee richtlijnen. Vers 21-22: “Hoe onderkennen wij het woord dat de Heer niet gesproken heeft? Als Zijn woord niet wordt vervuld, dan is het een woord dat de Heer niet gesproken heeft“. Eerste criterium voor profetie is dus dat de profeet spreekt in de naam van de Heer. Het tweede criterium is dat als iemand spreekt namens God, dat woord dan ook uit moet komen. Maar ook waarzeggerij kan uitkomen. Je kunt dus niet zeggen dat elk voorspellend woord, dat uitkomt, van God is. Er moet nóg een houvast zijn om afdoende te kunnen toetsen. Van de voorspellingen van een bekend waarzegster kwam 80% uit. Dat betekent dus dat waarzeggerij een mix van waarheid en leugen is. Het klopt nooit voor de volle 100%. De Heilige Geest echter, leidt tot de volle waarheid. Dát is het derde criterium: profetie wordt altijd volledig vervuld. En zoals Paulus waarheid van leugen onderscheidt, moeten wij dat ook doen. Waarzeggerij is fatalistisch, negatief en nauw verbonden met geloof in het noodlot. Een voorbeeld van zo’n voorspelling: “Je wordt ziek”, of “Over 2 jaar zul je sterven”. Ook in de Bijbel wordt mensen hun dood voorzegd, maar dat is nooit absoluut. Dat is in de vorm van een gericht. De dood komt als men zich niet bekeert van zijn boze werken.

Afbeelding met tekst Automatisch gegenereerde beschrijvingCriteria in het Nieuwe Testament
In het Nieuwe Testament vinden we het belangrijkste criterium voor het onderscheiden van geesten in 1. Joh. 4: Staat Jezus Christus centraal? Waarzeggers en magnetiseurs zeggen dat zij hun gave van God hebben gekregen. Maar als je hen vraagt naar hun geloof in Jezus blijkt maar al te vaak dat zij Hem verloochenen. Zelfs de duivel zegt dat hij in God gelooft, maar dit maakt zijn woord niet waar. Er zijn ook demonen die zich presenteren als ‘Jezus Christus’. Het is gebleken dat occult belaste mensen met moeite over Jezus spreken als de enige Zoon van God wiens bloed vergoten is tot vergeving van zonde. De uitspraak ‘Jezus is Heer’ verdragen zij niet.

Gnostiek: in God is goed én kwaad
Gnostici zeggen dat er in God twee aspecten te onderscheiden zijn: goed en kwaad. Maar de Bijbel zegt dat God licht is en dat er in Hem geen duisternis is. Wie gehoor geeft aan het Bijbelse woord, kent de waarheid. Als mensen vertellen dat je jezelf kunt genezen en dat je jezelf kunt verlossen dan weet je wie je voor je hebt. Zo spreekt de Bijbel niet.

Gaven van de Geest: geen zelfbeschikking
Nog een manier om de geesten te onderscheiden: over de Gaven van de Geest kan de mens niet zelf beschikken. Die Gaven zijn nooit van jou maar komen rechtstreeks van God. Je hoeft daar niet voor te oefenen of te trainen, zoals de occultisten. Als een magnetiseur claimt dat hij de gave van genezing ‘bezit’ en naar eigen inzicht gebruikt (of misbruikt), dan is dit niet een gave van Gods Heilige Geest. Niet wij ‘bezitten’ de Heilige Geest, maar Hij ‘bezit’ ons, en wel zover wij Hem toelaten.

Afbeelding met persoon, binnen Automatisch gegenereerde beschrijvingDe Geest is Liefde, de Geest is nederig, wie de Heilige Geest in zich heeft, die kan zich laten gezeggen door een ander. Elke andere geest wordt kwaad want die kent de nederigheid niet. Een feministe schreef: “Als u eerlijk bent, dan erkent u dat ik word geleid door de Heilige Geest.” Zij kon geen kritiek verdragen. Een klassiek voorbeeld van hoogmoed of ‘weerspannigheid’. Ik heb haar teruggeschreven: “Het spijt me, maar de geest moet getoetst worden.” De Geest dwingt niet.

De Heilige Geest zal ieders individualiteit eerbiedigen. Wie een deur voor Hem dicht doet hoeft niet bang te zijn dat de Geest zal inbreken. Paulus zei: “De liefde van Christus dringt mij…”, en de duivel maakt daarvan “dwingt mij…”. Rusteloosheid duidt niet op een actie van Gods Heilige Geest. Het ‘moeten’ werken van een magnetiseur is dan ook een veeg teken.

Conclusie
Er zijn drie situaties te onderkennen waar geestelijke woorden vandaan komen:

  • Je kunt te maken hebben met een Woord van God: “Zo spreekt de Heer”;
  • Je kunt te maken hebben met een woord van jezelf, waarbij de wens vaak de vader is van de gedachte;
  • En er kan sprake zijn van een anti-geest, een leugengeest. Dan heb je te maken met een imitatie van de gaven van de Heilige Geest.

Tegenover de ‘vader van de leugen’ staat de Geest der Waarheid. Hij is de Trooster en Helper (Joh.15:26) en dat zegt iets van Zijn werk. De benaming ‘Geest der Waarheid’ zegt alles over Zijn wezen. ‘Kracht’ en ‘liefde’ zijn aspecten van Gods werkzaamheid, maar die kunnen door de duivel (diabolis) als een ‘engel des lichts’ worden geïmiteerd. Maar de waarheid is een uniek kenmerk van de Geest dat de anti-geest niet kan overnemen (Joh.8:44). De wereld ligt nog onder de invloed van ‘de overste dezer wereld’, de duivel. Daarom ‘ademt’ onze wereld de ‘lucht van onwaarheid’ over onszelf en anderen. Door een waas van schijnwaarheid presenteert de duivel zichzelf als een ‘engel des lichts’. Wie zich door de Geest der Waarheid niet laat leiden of gezeggen, komt niet tot een helder onderscheid. Alleen de Geest der Waarheid overtuigt ons van zonde en zo zien we de dingen zoals God ze ziet.

Het belang van de Gave van de onderscheiding van geesten blijkt direct uit de (kerk)geschiedenis. De meeste problemen van kerken zijn terug te voeren op falend of ontbrekend onderscheid der geesten. Nieuwe, antichristelijke stromingen als New Age kun je bestrijden door hun argumenten op de korrel te nemen. Het zou ons niet misstaan als de vrucht van liefde vanzelf zou leiden tot een beter verstaan van het Woord, dat dan in volle rijkdom aan bod komt. En er staat geschreven: “Zoek éérst het Koninkrijk van God, en al het overige zal u gegeven worden.”

© Stichting Sense als opvolger/rechthebbende van de Interkerkelijke Werkgroep “Bijbel of New Age”