“Naar Tibet en weer terug”
– mijn weg van de Dalai Lama naar Jezus Christus”
Samenvatting van de lezing door Martin Kamphuis op 12 maart 2016 voor Stichting SENSE
Tibet heeft de klank van hemelse spiritualiteit en spannende mystiek.
De Dalai Lama wordt gezien als exponent van wijsheid.
Maar is hij wijzer dan Salomo? is Tibet opzienbarender dan Israel?
Martin Kamphuis was een discipel van de Dalai Lama en reisde naar India, Nepal en Tibet. Op de weg naar “zijn verlichting” ontmoette hij geheel onverwacht Jezus – het Licht van de wereld.
Martin studeerde psychologie en werkte als New Age therapeut op een schip in Amsterdam. Hij reisde met zijn vrouw Elke door de wereld om in Australië ongezocht Christus te ontmoeten. Nu als christen wonen zij in Duitsland en leiden de Vereniging Gateway.
Ze schrijven boeken en houden voordrachten over het Boeddhisme en Esoterie in vergelijking met het Christendom. Thans schrijft Martin een dissertatie over de bekering van 9 Tibetanen tot het christelijk geloof.
Zijn voordracht bood een mix van spannende ervaringen, kennis van het boeddhisme en Bijbelse zienswijzen. Het onderstaande spitst zich toe op de vraag: Wat is de bron van het spirituele aanbod? De duisternis (satan) óf het licht (God)?
De eerste zonde
Tegen het uitdrukkelijke gebod van God in werd Eva door de slang verleid om de vrucht te eten van de boom van de kennis van goed en kwaad met de belofte: u zult niet sterven, uw ogen zullen geopend worden en u zult zijn als God, goed en kwaad kennend (Gen. 3:4-6). De strategie van satan is : inspelen op de zintuigen, iets aanlokkelijks voorspiegelen.
Zo begon Martins persoonlijke zoektocht in het humanisme, wel hechtend aan waarden, maar geen christelijke waarden. Zoals met zoveel spirituele zoekers: je hoort iets over het boeddhisme en vanuit ‘wat je goed of kwaad vind’ besluit je daarin antwoorden te vinden.
Ki
Vanuit het relativisme, de yin yang leer (we kennen het teken dat staat voor een spiritueel kosmische kracht) komt het aantrekkelijke aanbod te kunnen beschikken over de goddelijke macht van het Ki, ook wel Chi of Qi genoemd, als jij je daarvoor openstelt. Dat gebeurt door meditaties en lichamelijke oefeningen. Al doende wordt jouw geest dan verbonden met de kosmische geest. Het yin yang teken symboliseert de Ki-kracht, de harmonie van goed en kwaad.
Dit staat haaks op de Bijbel: God is enkel licht, niet licht en duisternis samen. De voor zintuigen zo verleidelijke Ki-kracht is niet neutraal, maar een kracht met intelligentie uit de duisternis. Ki betekent ‘adem van de draak’. Door methoden zoals Yoga, Qui gong, Tai Chi etc. komt de mens lichamelijk met de kosmos in verbinding. Door Ki ontstond alles zegt de Chinese literatuur. Het lijkt op de schepper God van de Bijbel, maar in feite is zij een kosmische geest en dus tegenhanger van de Heilige Geest (1. Cor 2 : 12). Volgens de Bijbel bepaalt niet de mens wat goed of kwaad is, maar God, zijn Schepper zet de norm en toont ons het ware goede in tegenstelling tot het kwade.
Martin wilde zijn humanisme verder ontwikkelen en ervoer dat Ki werkt en dat je het kunt ervaren. Het bevestigt je. Die kracht wordt zeer intuïtief ervaren, ook in het denken. Dat is in contrast met analytisch denken. Ki kracht maakt je passief, je wordt een vat voor relativerende denkbeelden. Het gaat verder dan humanisme (ik ben goed), maar nu ben ik, zoals de esoterie ook zegt, goddelijk, het geeft meer macht.
Dit Oosterse en esoterisch denken is nauw verbonden met het pantheïsme (god en wereld zijn één, god is in alle dingen). Je hoeft niet meer naar de kerk: ik ga de natuur in, daar is God, terwijl de Bijbel juist oproept tot een directe ontmoeting met God door Zijn Woord.
Esoterie
Esoterie of occultisme duidt in essentie op kennis die slechts voor ingewijden, geïnitiëerden, toegankelijk is. Het is wetenschap van geheimen. Heel wat levensbeschouwelijke stromingen en genootschappen beroepen zich op een dergelijke vorm van kennis, die zowel het individu als de kosmos betreft en ontwikkelen daarbij een eigen leer en methodiek. Zo ook het boeddhisme. Allerlei methoden hebben als doel: versmelting van het eigen ‘ik’ met de universele kosmos. Dat leidt tot ‘verlichting’ en vereniging met de kosmos.
Yoga
In India heeft de minister van Yoga een wereld yogadag georganiseerd gekregen. Zo populair is yoga geworden, Door de oefeningen van yoga opent men zich niet alleen lichamelijk, maar vindt er ook automatisch een geestelijke opening plaats. De houdingen en meditaties hebben de vereniging met het kosmische Brahman als doel. Het is fout te denken dat het alleen maar gymnastiek is
Gevaar
Het gevaar is, dat genoemde methoden ook de kerk binnendringen, als yoga in een christelijk jasje. Zo wordt er in Rick Warren’s Saddleback kerk heilige yoga voor volwassenen en kinderen aangeboden. Yoga wordt er met Bijbel, gebed en aanbiddingmuziek gepraktiseerd. Dit zou tot ‘verdieping van het geloof’ moeten dienen. Beweringen zoals ‘met yoga wordt je een beter christen’ worden gehoord. Kan yoga samengaan met God dienen? Zijn 2 godsdiensten te combineren?
De Bijbel is hier heel duidelijk in: “U moet al de plaatsen waar de volken van wie u het land in bezit neemt en hun goden gediend hebben, volledig vernietigen, op de hoge bergen, op de heuvels en onder elke bladerrijke boom.” (Deut. 12:2). Dus geen godsdienst en aanbidding op basis van Oosterse of esoterische spiritualiteit. Het is niet alleen belangrijk dat je God aanbidt. Het is ook belangrijk hóe je God aanbidt. Dus niet op het fundament van andere godsdiensten. Ook niet om zielen te winnen.
Oosterse godsdiensten
In Oosterse godsdiensten heeft werking (invloed op de zintuigen) prioriteit boven waarheid. In de Bijbel gaat het om de Waarheid zelf, niet om de kracht van de waarheid. We moeten ons niet fixeren op krachten, maar op de persoon van Jezus! Lichamelijke oefeningen hebben Bijbels gezien geestelijk geen zin. In deze oefeningen wordt niet het evangelie verkondigd. Hoe wil God in het NT dat we Hem aanbidden?: In geest en waarheid! (Joh. 4:24).
Mystiek en meditatie
Mystiek betreft het hartstochtelijk streven naar een persoonlijke vereniging van je ziel: met de kosmos, met jezelf, of met God. De term mystiek verwijst ook naar de achterliggende leer over kennis en persoonlijke ervaringen van toestanden van bewustzijn voorbij de normale menselijke perceptie.
De beweging in het christendom die meditatieve spiritualiteit heet, maakt gebruik van mystieke praktijken om bewustzijnsverandering te bewerkstelligen. Het is geworteld in mystiek en occultisme en wordt vaak in christelijke terminologie verpakt. Maar de geestelijke achtergrond is pantheïsme.
Introductie van de genoemde meditatieve spiritualiteit in de kerk is daarom verwerpelijk. Het Woord van God dient verkondigd en overpeinst te worden.
Verzinking ofwel oplossing van het ‘ik’
In het boeddhisme is mystiek gericht op verzinking of opgaan in de kosmos. De Bijbel daarentegen kent dualiteit (tweeheid): wij als schepsel tegenover God als Schepper. Door geloof komt de mens in een relatie met God. Meditatietechnieken zijn gericht op eenheid, op versmelting. Als christen moest Martin breken met zijn Oosterse vorm van mediteren, dat was voor hem een leerproces. Ook de mystieke eenheidsbeleving van Meester Eckhart (13eeeuw) is fout. Het bovenzintuiglijke en het zintuiglijke komen daar samen.
De Bijbel roept op tot onderscheiding van geesten. Gods Geest komt uit de hemel, andere geesten komen uit de aarde of hebben duistere oorsprong. Voor welke geest stel jij je open en uit welke bron? In de Bijbel openbaart God zich. Door geloof kom je met Hem in contact, niet door bovenzintuiglijke waarnemingen.
Eva kon goed zien, maar de verzoeking door de slang bestond uit het bovenzintuiglijk waarnemen. God zei van de schepping: het is goed. Maar Eva, verzocht door de slang, zág dat de boom begerenswaardig was om ervan te eten. Daar begon de verleiding, via het (bovenzintuiglijk) zien.
Inwijding in geheimen
Esoterie en occultisme is wetenschap van geheimen. Men wordt ingewijd in de geheimen door voorgeschreven rituelen waardoor innerlijke ogen worden geopend voor een bovenzintuiglijke wereld. Bij kinderen wordt dat ook gepraktiseerd door mandala’s. Soms om ze ‘tot rust te brengen’. De mandala is een afbeelding van een kosmische werkelijkheid, de deur naar de kosmische werkelijkheid die zich daarachter verbergt, bevindt zich in het centrum. Mandala’s kunnen ook in zandvorm worden gelegd. Tibetanen doen dit ritueel en willen daardoor een land of gebied geestelijk in bezit nemen.
Engelen
Inwijdingen, bijvoorbeeld in reiki, kunnen zover gaan dat men in de greep komt van een macht. Zo verklaarde Joanne Rowling, auteur van Harry Potter op de vraag waarom ze voor het thema van tovenaars had gekozen: “Het koos mij”. Zij zou dus weleens een kanaal voor (boze) engelen geweest kunnen zijn. De tijd was er blijkbaar rijp voor. Magie is alledaags geworden. En Anselm Grün spreekt van engelen die ons kunnen veranderen als we naar hun stemmen gaan luisteren.
In de esoterie zijn engelen geestelijke leiders die mensen naar hun eigen goddelijkheid zouden kunnen leiden. Kenmerk van boze engelen is dat zij aanbeden willen worden. Een duidelijke waarschuwing tegen engelenverering vinden we in de Bijbel in Kol. 2:18-23. Ze voeren naar “vleselijk denken”. Dingen die een schijnreden van wijsheid hebben en dienen tot “bevrediging van het vlees” (v.23).
Gehoorzaamheid
De Bijbel was duidelijk tegenover Adam: door de zonde van ongehoorzaamheid sterft de mens. De slang echter zei: u zult niet sterven. Dat voelt goed, maar het is een leugen. Wiens woord geloven we? Ook de reïncarnatietheorie ontkomt niet aan die waarheid: een mensenleven is eenmalig en uniek. (Hebr. 9:27).
Door de bovenzintuiglijke aanbieding van de slang viel Eva in zonde: “zij zag dat de boom goed was”. De wijze waarop de slang met Eva omging is veelzeggend voor ons. De verzoeking gaat via de zintuigen naar het bovenzintuiglijke, er komt een gezicht van de andere kant.
Het pad van Boeddha naar verlichting is niet vrijblijvend en onschuldig zoals menig individualistische westerling denkt. Dit getuigt Martin uit eigen ervaring. De spirituele inhoud van het boeddhisme met zijn oefeningen en meditaties is voor menigeen een verleiding, maar het zich inlaten met het boeddhisme leidt tot gebondenheid aan geestelijke machten.
Martin raakte in de ban van de slang door de bovenzintuiglijke ervaringen die hij had in het Tibetaanse boeddhisme. Maar op een dag kwam Jezus tot hem, en werd hij verlost uit de greep die het op hem had. Toen wist Martin: Jezus is de Waarheid, het Licht. Hij is de verlichting die hij zocht!
Van Martin Kamphuis werd het boek Weg van Boeddha in het Nederlands vertaald. U kunt het hier bestellen.
Elders op deze website vind u de samenvatting van een eerdere lezing uit 2009