Mindfulness is boeddhisme

Mindfulness is niet los van het boeddhisme verkrijgbaar,
De meditatie kent ook ook negatieve effecten.

Uit een bijdrage in 2011 van Jon Kabat-Zinn, de ontwerper van de westerse variant van mindfulness, aan het exclusieve boeddhistische tijdschrift Contemporary Buddhism valt af te leiden dat de banden tussen mindfulness en boeddhisme stevig zijn.

Van de hand van religie journalist Koert van der Velde verscheen onlangs het boek ‘Geen gezweef!, Mindfulness zonder dat het mindfoolness wordt’.

Zijn boekbespreking ‘Zo religieus is mindfulness’ in Trouw kan als volgt samengevat kan worden:
Mindfulness doortrekt de huidige samenleving. Men zegt dat deze meditatie veel vermag en dat de werking wetenschappelijk bewezen is. Dat mindfulness eigenlijk ook een diepreligieuze, spirituele ontwikkelingsweg is, blijft in de cursussen achterwege. Van der Velde legt duidelijk bloot, dat wie zich in mindfulness verdiept niet om het boeddhistische hart heen kan. Nadere kennismaking met de privé achtergrond van nagenoeg alle opleiders wijst daar eveneens op. De kern van zijn betoog ontleent hij aan – voor de buitenwereld – onbekende publicaties van Jon Kabat-Zinn, de ontwikkelaar van de westerse mindfulnessvariant, in het exclusieve boeddhistische tijdschrift Contemporary Buddhism. Het ontstrippen van religiositeit was volgens Kabat-Zinn nodig om haar in de reguliere gezondheidszorg geïntroduceerd te krijgen, hij verzekerde zijn geestverwanten echter dat het zijn taak is de boeddhistische leer te verspreiden, zonder ooit het woord ‘dharma’ te gebruiken. Meditatie is volgens hem het niet-oordelend waarnemen van de juiste innerlijke maat van je eigen wezen, waardoor ook mystieke eenheidservaringen mogelijk worden. De religieuze kant van mindfulness wil Kabat-Zinn niet van de daken schreeuwen en als hij deze kant al aanroert, presenteert hij die het liefst in een wetenschappelijk jasje. Dan stelt hij dat zijn inzichten stoelen op wetenschap die vooruitloopt op een paradigmaverschuiving die gaande zou zijn – een typisch new age-idee dus!

De conclusie mag luiden, dat Kabat-Zinn het boeddhistische gedachtegoed zodanig vermomd heeft, dat het past bij onze cultuur en tijd en je er ongemerkt in binnengesluisd wordt.

In alle publiciteit en onderzoek worden alleen appels met placeboloze peren vergeleken, maar voeg daar bijv. ook eens groepen sporters en muziekliefhebbers aan toe en de opgehemelde positie van mindfulness gaat onderuit. Mindfulness kan werkzaam zijn, inderdaad, maar niet beter dan medicijnen, andere therapieën en sport. Daarbij is de methode niet meer dan symptoombestrijding. De klachten kunnen dan wel op korte termijn wel verdwijnen, maar de wond ettert van binnen gewoon door. De negatieve effecten van mindfulness sneeuwen onder in de kritiekloze publiciteitsgolf van de beroepsgroep van trainers en coaches.
Er schuilen zelfs grote risico’s in als de therarapeut onvoldoende professioneel is om gevaarlijke verschijnselen tijdens de therapie te onderkennen. Blijf dus uit de buurt van niet gekwalificeerde “docenten” die in het gat op de markt gesprongen zijn.

Meditatie kan ook negatieve effecten veroorzaken

Al in de negentiger jaren bleek uit Amerikaans onderzoek dat 60 procent van de deelnemers van meditatie-retraites last krijgt van tenminste één negatief effect, zoals paniekaanvallen, verwarring of depressies. Eén op de veertien deelnemers kreeg zelfs last van zware bijwerkingen. Onderzoeker Miguel Farias vertelt in The Times en The Independent: ”De grote meerderheid van de onderzoeken naar de effecten van mindfulness en meditatie gaat ervan uit dat meditatie alleen maar goed is. Maar hoe kan een techniek, die je vraagt om diepgaand naar je zelf te kijken en je kijk op de wereld te veranderen zonder potentiële negatieve effecten zijn?”

Jan van Dijl, januari 2016

Bronnen:

http://www.trouw.nl/tr/nl/5009/Archief/archief/article/detail/4207282/2015/12/14/Zo-religieus-is-mindfulness.dhtml

http://www.independent.co.uk/life-style/health-and-families/features/meditation-is-touted-as-a-cure-for-mental-instability-but-can-it-actually-be-bad-for-you-10268291.html

http://boeddhistischdagblad.nl/nieuws/33632-opnieuw-waarschuwingen-tegen-negatieve-effecten-mindfulness