| Rubriek | New Age en nieuwe spiritualiteit |
| Titel | Naar Findhorn, verslag van een spirituele reis |
| Lezing door | Drs. Bob van Dijk, Interkerkelijke werkgroep Bijbel of New Age |
| Plaats, datum | Utrecht, 16 juni 1990 |
| Bewerkt door | Drs. G. van Ginkel (Sense), januari 2020 |
| Korte inhoud | De ervaring in Findhorn (Schotland), het “Mekka van New Age”, een leefgemeenschap in harmonie met God en natuur |
| Trefwoorden | Findhorn, new age, leefgemeenschap, hoger bewustzijn |
| Bronnen | Eileen Caddy: ‘De bezieling van Findhorn’; David Spangler: ‘De wetten van de manifestaties’ en ‘Reflections on the Christ’; Constance Cumbey: ‘Hidden dangers of the rainbow’ |
Naar Findhorn
verslag van een spirituele reis
Inleiding
Dit verhaal is de eigen ervaring van Bob van Dijk over zijn verblijf op Findhorn in Schotland, het ‘Mekka van de New Age’. Wat hem bezighield waren godservaringen en leefgemeenschappen. Er was onder jongeren in de jaren ’70 veel te doen over religieuze leiders in India die net als Jezus wonderen deden. Bob vroeg zich af: “Is er naast de Bijbel en de doop in de Geest nog meer? Genade? Ja! Jezus Christus? Ja! Leven uit de Geest? Ja! Maar wat verder? Wat is de ideale leefgemeenschap? Is dat de manier van leven van de eerste christenen uit Handelingen 2:41-47 en 4:32-35?”
In een jongerengroep leerde Bob van een dominee hoe je je op jezelf kunt richten door ‘verinnerlijking’ en ‘ontlediging’. Met vragen als: “Wie ben ik nou eigenlijk?” Dit waren redenen te onderzoeken wat de leefgemeenschap van Findhorn beweegt en of die overeenstemt met wat de Bijbel bedoelt met een leven als christen.
De ‘bezieling’ van Findhorn
Bob kreeg belangstelling voor mystiek en spiritualiteit. Zo begon een tijd waarin hij in aanraking kwam met meditatie, Oosterse godsdiensten, religieuze ervaringen, de Rozenkruisers, yoga, Sri Aurobindo, Krishnamurti, Rudolf Steiner (antroposofie) en ook dus Findhorn. Hij kreeg het boek van Eileen Caddy ‘De bezieling van Findhorn’ in handen. De schrijfster had een Christelijke achtergrond in de morele herbewapening van Frank Buchman. Zij was in 1962 samen met haar man een van de oprichters van Findhorn. Nu is Findhorn samen met centra in India en de VS een van de ‘krachtcentra’ van New Age.
Stem van God
Het terrein van Findhorn in Schotland was oorspronkelijk een vuilnisbelt. De intrigerende vraag is: wie gaat daar nu wonen? Het antwoord is verrassend: Eileen hoorde in de stilte van haar meditaties de ‘stem van God’ die haar de opdracht gaf om op die plek een leefgemeenschap te stichten. Een stem, die zich identificeerde als de ‘Ik ben’. Een stem die Eileen, en later ook anderen, tot gids werd om hun innerlijke ‘hogere zelf’ te vinden. Om te komen tot een ‘hoger bewustzijn’. Dus gingen Eileen en haar man Peter (lid van de Rozenkruisers) daar wonen in een caravan samen met enkele geestverwanten. Men leerde er te leven in harmonie met ‘God’, met zichzelf, de ander en de natuur (‘holisme’).
Een nieuwe hemel en een nieuwe aarde
Op de vuilnisbelt werd de zogenaamde harmonie tussen mens en natuur hersteld door de aanleg van tuinen. Daarbij ontstond het idee om zo mee te bouwen aan het Koninkrijk van God, het nieuwe Jeruzalem. Karakteristiek voor Findhorn is dus om mee te werken aan ‘een nieuwe hemel en een nieuwe aarde’: een betere wereld voor iedereen, waar eenheid en harmonie zal zijn in plaats van scheiding en conflict. De stem van ‘God’ gaf steeds nadere instructies. Engelen en buitenaardse geesten (‘deva’s’) hielpen zelfs bij het praktische werk en de voormalige vuilnisbelt veranderde na verloop van tijd in een ‘Hof van Eden’.
Groei van Findhorn
Geboeid door dit verhaal begonnen (steeds meer) mensen het experiment van Findhorn te bezoeken. Er was reden genoeg voor die belangstelling. Eind jaren ‘60 leek het erop dat alle filosofieën en theologieën failliet waren. Op politiek gebied was de wereld een chaos met een waanzinnige bewapening. Atoombommen en nucleaire energie gaven weinig vertrouwen in de toekomst. De nieuwe generatie van die dagen beoordeelde deze wereld als abnormaal en wees deze af. Wat zij daarvoor in de plaats stelde moest de nieuwe norm worden om de wereld te redden. Andere wegen werden gegaan in het denken over God, mens en wereld.
Een nieuw zoeken naar de zin van dit leven kwam tot uitdrukking in een explosie van mystiek, occultisme, hippiecultuur, psychedelische popmuziek, drugs, de trek naar goeroes in het Oosten, vegetarisch voedsel, enzovoort. Findhorn groeide als kool in dat klimaat. Het sprak tot de verbeelding van velen. Op de vuilnisbelt die de ‘wereld in het klein’ geworden was, bloeiden de eerste tuinen van een nieuwe tijd: de ‘New Age’. Findhorn werd een lichtend baken in de woelingen van een geestelijk vastgelopen mensheid.
Scholing op route naar tijdperk van Aquarius
Er worden workshops gehouden op allerlei gebied: zelfontplooiing en lezingen over de ‘nieuwe tijd’. Dat is het komende tijdperk van Aquarius (Waterman). Dat moet, in tegenstelling tot onze gewelddadige samenleving, een tijd worden van liefde, geluk en harmonie. Conflicten die ontstaan uit een tegenstelling tussen these en antithese, moeten worden opgelost door te leren denken in termen van compromissen en synthese. Findhorn werd daarvoor een filosofische brainbox en een praktisch werkmodel.
In 1980 bestond de leefgemeenschap in Findhorn uit meer dan 300 mensen die in harmonie en liefde wilden samenleven. Het werd dé plaats, geleid door ‘God’, waar de ‘nieuwe hemel en de nieuwe aarde’ vorm kregen. Een ‘tempel van God’ waar de mens zelf de tempel is van de geest van God, die alle dingen nieuw maakt. God die bij en in de mensen woont als een ‘goddelijke vonk’, het ‘Ik ben’ in onszelf. Een ‘God’ die zelf met de mensen communiceert. “Als rentmeesters van deze planeet moeten we leren goddelijke leiding te volgen en daarbij onszelf en de wereld herscheppen”, aldus de Findhorn community.
Christusbewustzijn
Findhorn werd de plaats waar men leert reiken naar het ‘hogere zelf in jezelf’. Dit ‘christusbewustzijn’ (‘christ-in-each-of-us’) kon men leren kennen door lessen in positief denken. En door te leren luisteren naar de stem van God in jezelf. Je leerde er afstand te nemen van oude denkpatronen over waarheid, godsdienst, dogma’s, zonde en schuldgevoelens. Liefde, orde en discipline waren in Findhorn de vruchten van deze nieuwe kijk op religie.
David Spangler en ‘De wetten van de Manifestaties’
Het is David Spangler geweest, een filosoof en schrijver, die Findhorn ‘ruggengraat’ heeft gegeven door zijn boek: ‘De wetten van de manifestaties’. Ook heeft hij een interpretatie geschreven over het Bijbelboek Openbaring, waarvoor hij inspiratie kreeg van een wezen dat zich ‘John’ noemde. Een derde boek van Spangler, ‘Reflections on the Christ’, is een uitleg van het ‘christusbewustzijn’. Het gaat dus niet over de Bijbelse Jezus, dé Christus.
Bedenkingen
In Findhorn en in de New Age-literatuur wordt nooit gesproken over Jezus als dé Christus. Men praat er over God, maar welke God bedoelt men? De bezoekers van Findhorn komen uit allerlei religieuze milieus en denken bij het woord ‘God’ ongetwijfeld niet (alleen) aan de God van de Bijbel. Ook spreekt men van de ‘stem van God’, die men bij het mediteren kan leren verstaan. Wie kan garanderen dat deze stem werkelijk uit een goede bron komt? Moeten we zo komen tot zelfrealisatie en zelfverlossing van het kwaad?
Een andere vraag betrof de duivel. Er wordt op Findhorn veel gesproken over Lucifer, ‘the brilliant angel of light’. Wij kennen hem als de gevallen engel, maar op Findhorn wordt positief over hem gesproken. Is de satan niet bezig met een imitatie van het bijbels plan van God? Is hij de ‘stem’ die Eileen Caddy en anderen volgen?
Lucifer, deva’s, ufo’s en powerpoints
Ook was er iets met engelen die helpen bij de aanleg van de tuinen. Ze worden ‘deva’s’ of natuurgeesten genoemd. Zoals wij bidden voor het eten, zo heeft men in Findhorn de gewoonte om in een kring te gaan staan en elkaar bij de hand vast te houden en af te stemmen op geestelijke inspiratie van die natuurgeesten. Daarvoor hanteert Findhorn de ‘theory of the powerpoints’: er is een aantal plaatsen op aarde waar krachtvelden of energiestromen samenkomen en waar zich deze manifestaties voordoen. Deze krachtbronnen zijn onderling met elkaar verbonden, zodat de geesten zich kunnen verplaatsen. Het ‘zien’ van UFO’s zou ‘normaal’ zijn langs deze energiecentra en op hun onderlinge verbindingslijnen.
De aantrekkingskracht en de zuigkracht die van dit alternatieve denken uitging, was bijzonder groot. Bezoekers van Findhorn werden geïnstrueerd om in hun eigen omgeving ook zulke centra op te zetten. Zo zijn er verscheidene centra van de grond gekomen. In die tijd kwam er ook een nieuwe golf van occultisme over ons land: Radio Veronica met ‘het zwarte gat’ en maandblad ‘Paravisie’. De term ‘New Age’ werd algemeen bekend.
Waarschuwingen door Cumbey en Hunt
De genoemde bedenkingen werden later bevestigd. Begin 1987 verschenen in christelijke kringen boekjes die waarschuwden voor de misleidende theorieën van New Age. Het boek van Constance Cumbey: ‘Hidden danger s of the rainbow’ bevestigde nogmaals wat Bob over Findhorn en New Age had ontdekt. Bovendien legde Cumbey verband tussen wat er nu en wat er in de eindtijd gebeurt volgens het boek Openbaring. Zo schrijft Dave Hunt in zijn boek ‘Peace, prosperity and the coming holocaust’: “Er zal een valse Christus opstaan die voor korte tijd een valse vrede zal brengen alvorens het ware Vrederijk aanbreekt onder leiding van de ware Jezus Christus, dé Christus”.
Conclusie
In Findhorn werden Bijbelse begrippen gebruikt die een andere inhoud en betekenis kregen. Dit zijn leugens uit de koker van Gods tegenstander. Net zoals de verboden vrucht in het paradijs een lust voor het oog was (Gen.3:6). Voor Bob is Findhorn een briljante zeepbel, maar te vergelijken met een bloem in een vaas: het heeft geen leven in zichzelf. Het leidt tenslotte tot teleurstelling, tot een kater en wanhoop. Men gelooft in dromen en het fantastische, het bijzondere en het bovennatuurlijke, en men duikt onder in ‘een nieuwe hemel en een nieuwe aarde’. Maar de waarheid is de vrede die Jezus Christus brengt met Zijn rijk (Openbaring 21). Niet de harmonie met de natuur, maar de harmonie met de Schepper van de natuur. Niet de esoterie en het occultisme van New Age, maar alleen de Bijbel en de Christus die daarin wordt geopenbaard. Alle (valse) religieuze ervaringen ten spijt!
© Stichting Sense als opvolger en rechthebbende van de Interkerkelijke Werkgroep “Bijbel of New Age”