| Rubriek | Evangelie en dwaalleer / Engelen en demonen |
| Titel | Geestelijk beoordelen |
| Lezing door | Ds. P.W. de Nooy, Stichting Sense |
| Plaats, datum | Meppel, 15 oktober 2016 |
| Korte inhoud | Deze lezing gaat over het geestelijk beoordelen van zaken die op de weg van Christenen komen. Hierin wordt getracht om te onderscheiden of er mogelijke geestelijke machten achter mensen en gebeurtenissen zitten |
| Trefwoorden | Geesten, beoordelen, Heilige Geest, demonen, Israël, antichrist, P.W. de Nooy |
| Bronnen | Bijbel |
Inleiding
Een minder bekend aspect van het christenzijn is, dat hij of zij onafhankelijk, los van de wereldse vanzelfsprekendheden, geestelijk beoordeelt wat op haar/zijn weg komt. Dat betekent: het onderscheiden van geesten achter mensen en gebeurtenissen. Dit zijn geen eenvoudige zaken, maar wel gegrondvest in Gods Woord: “Hiervan spreken wij dan ook met woorden die niet door menselijke wijsheid, maar door de Geest geleerd zijn, zodat wij het geestelijke met het geestelijke vergelijken. .. Maar de geestelijke mens beoordeelt alle dingen, zelf echter wordt hij door niemand beoordeeld” (1 Corinthiërs 2:13 en 15). Deze lezing gaat in op dit geestelijk beoordelen van wereldse fenomenen.
Wat is geest?
Ds. De Nooy benadrukt dat de christenen zich meer en meer onafhankelijk moeten opstellen van de cultuur waarin wij leven. Dat betekent niet dat je als een kluizenaar in een hutje op de hei gaat zitten, maar dat je beseft dat vele zaken van de wereld getoetst moeten worden aan de Bijbel, geestelijk dus. Maar wat is dan geestelijk?
Deze vraag is in het huidige Westen veel moeilijker te beantwoorden dan in voorgaande eeuwen. We zijn door de zware indoctrinatie van het humanistische denken op het spoor gezet van de rationaliteit en later van de emotionaliteit. Het geestelijke is een aardig eind uit het denken van de moderne mens verdwenen: deze weet niet wat je onder geestelijk moet verstaan en beschouwt daarom de term als vaag en zweverig. Via een achterdeur komt het geestelijke echter wel degelijk dichtbij de
moderne mens, maar dan in de vorm van geestelijke bewegingen die manifestaties hebben en vaak de moderne mens beïnvloeden. De nadruk ligt dan bijvoorbeeld op het praktische: “als het helpt, dan is het goed“.
Er zijn talloze bewegingen in deze wereld die een geestelijke oorsprong hebben. We kunnen dan bijvoorbeeld denken aan yoga, mindfulness, meditatie, hypnose, klankschaaltherapie, acupunctuur, sekten, et cetera. Dit is niet het geestelijke met de goede Oorsprong dat de Bijbel bedoelt. Het woord ‘geest’ in de Bijbel is in de meeste gevallen het Griekse woord ‘pneuma’ en het Hebreeuwse woord ‘ruach’. De oorsprong van deze geest is God, want er staat geschreven: God is Geest. God heeft ook geest aan de mens gegeven, te beginnen met Adam. De Geest van God is het levensbeginsel van alle mensen, zonder geest ben je dood. Echter, de zondeval maakte dat ontelbare mensen hebben gekozen voor onafhankelijkheid van God, zonder Gods Geest. Zij hebben wel Gods geest maar erkennen niet de oorsprong van die levensgeest die uit God is.
Welke geesten zijn er?
Wat de geest betreft moeten we ervan uitgaan, overeenkomstig de Bijbel, dat er de goede Geest van God en Jezus is, namelijk de Heilige Geest. Daarnaast is er de geest van de mens, en ten slotte zijn er ook geestelijke (kwade) machten die in de hemelse gewesten huizen. Als we tot geloof in Jezus Christus komen, ontvangen we de Heilige Geest die in een bepaalde mate in ons gaat wonen. Daaruit volgt dat wij geestelijke mensen zijn (geworden) die God pas echt kunnen leren kennen doordat Gods Heilige Geest is gekoppeld aan onze geest. Dan gaat het niet meer om onze eigen wijsheid, maar om woorden te spreken die Gods Geest ons leert en wordt het ook mogelijk dat we alles geestelijk beoordelen: “Hiervan spreken wij dan ook met woorden, die niet door menselijke wijsheid, maar door de Geest geleerd zijn, zodat wij het geestelijke met het geestelijke vergelijken” (1 Corinthiërs 2:13).
In deze wereld verkeert onze eigen (geestelijke) geest in een voortdurende spanning ten opzichte van de verleidingen van de ‘werken van het vlees’ (Galaten 5). De (goede) vruchten van de Geest die hier tegenover staan, zijn: liefde, blijdschap, vrede, lankmoedigheid, vriendelijkheid, goedheid, trouw, zachtmoedigheid en zelfbeheersing. Deze voortdurende strijd tussen de vleselijke lusten en de vrucht van de Geest is een strijd die woedt in onze zielen en harten. Totaal in tegenstelling tot de (ongeestelijke) uitdrukking van de wereld dat men moet streven naar een evenwicht tussen lichaam, ziel en geest. We hebben een voortdurende strijd te leveren, een evenwicht zou je misschien op kunnen vatten als een capitulatie. Een ongeestelijk (werelds) mens begrijpt de waarheid van God niet omdat zijn geest niet gekoppeld is aan de Heilige Geest.
De Geest van God leert ons om vernieuwd te worden in ons denken en te strijden tegen ‘de oude (wereldse) mens’. We gaan dus anders met de werkelijkheid om dan vroeger toen we nog niet bekeerd waren en nog geen Heilige Geest hadden ontvangen. Nu worden we door Gods Geest er toe aangezet om op een geheel nieuwe manier met de werkelijkheid om te gaan, op een geestelijke manier: “Gij toch hebt van Hem gehoord en zijt in Hem onderwezen, gelijk dit de waarheid is in Jezus. Dat gij, wat uw vroegere wandel betreft, de oude mens aflegt, die ten verderve gaat, naar zijn misleidende begeerten. Dat gij verjongd wordt door de geest van uw denken en de nieuwe mens aandoet die naar de wil van God geschapen is in waarachtige gerechtigheid en heiligheid” (Efeziërs 4:21-23).
Waarom geestelijk/geesten onderscheiden?
Waarom zouden we zo veel moeite doen om geestelijke machten en invloeden te onderscheiden, te beproeven en te beoordelen? Om te kunnen onderscheiden of iets goed is of verkeerd is, naar Gods Woord. Er zijn natuurlijk veel ‘geestelijk neutrale’ zaken die noch goed noch slecht zijn, zoals het dragen van een bril, het rijden in een auto, het kopen van goederen of het doen van boodschappen, et cetera. Toch roept de Heere God op om zaken te beoordelen die wel geestelijke aspecten hebben. Zo kunnen we ontdekken of mensen op een verkeerde manier bezig zijn, een attitude van een verslaving hebben, of gehecht zijn aan geld (de afgod Mammon), of een dwangmatigheid hebben waar ze niet los van kunnen komen.
Het doel van deze beoordeling op langere termijn is dat we door het waakzaam zijn, we goed in de gaten hebben wat de geestelijke gevaren en verleidingen zijn en daarmee ons eigen geloof en dat van de gemeente kunnen beschermen. In de Bijbel worden we opgeroepen om de geesten te beproeven: “Geliefden, vertrouwt niet iedere geest, maar beproeft de geesten, of zij uit God zijn; want vele valse profeten zijn in de wereld uitgegaan. Hieraan onderkent gij de Geest Gods: iedere geest, die belijdt, dat Jezus Christus in het vlees gekomen is, is uit God en iedere geest, die Jezus niet belijdt, is niet uit God. En dit is de geest van de antichrist, waarvan gij gehoord hebt, dat hij komen zal, en hij is nu reeds in de wereld” (1 Johannes 4:1).
Dit betekent niet dat we een soort heksenjacht moeten ontketenen, maar het is juist de Bijbelse opdracht om nuchter en waakzaam te zijn om geestelijke machten te beproeven of te ontdekken. Jezus waarschuwt vaak voor verkeerde invloeden in de gemeente: “En Jezus antwoordde en zeide tot hen: Ziet toe, dat niemand u verleide!” (Mattheüs 24:4), en: “Wacht u voor de valse profeten, die in schapenvacht tot u komen, maar van binnen zijn zij roofgierige wolven” (Mattheüs 7:15).
Wat zijn de gevolgen van het geestelijk onderscheiden, beproeven en beoordelen?
Door de gebeurtenissen in de wereld geestelijk te duiden aan de hand van Gods Woord, kunnen heel andere conclusies worden getrokken wat betreft oorzaken en gevolgen dan in de seculiere media. Door het geestelijk interpreteren kunnen we ook iets zien van Gods ingrijpen in de gebeurtenissen in de wereld. Een voorbeeld daarvan is Israël. Zo kan de steeds weer oplaaiende haat van de Arabische volkeren tegen Israël eigenlijk alleen geestelijk goed verklaard worden. Verderop zullen we daar kort op ingaan.
Reken wel op veel weerstand en onbegrip als je dit soort fenomenen geestelijk gaat verklaren. Vaak betreft het wereldse zaken die zo verankerd zijn in het werelds denken, dat ze een sterk emotionele lading hebben en men kan agressief reageren op je opmerkingen. Echter, ook die weerstand moeten we geestelijk bezien. Ook Jezus gaf commentaar op gevaarlijke ontwikkelingen vanuit Gods Woord en ook Hij heeft in Zijn leven op aarde heel veel weerstand ontmoet, tot het kruis aan toe. Nog een bemoediging en heel belangrijke vaststelling vinden we in Efeze 6. Daar staat duidelijk geschreven dat we niet strijden tegen de mensen zelf, maar juist tegen geestelijke machten die die mensen beïnvloeden. En om die geestelijke machten te onderscheiden en vervolgens te bestrijden is juist het geestelijk beoordelen vanuit de Schrift zo hard nodig!
Een ander belangrijk aspect van het geestelijk beoordelen zijn de Bijbelse profetieën. Voor het ontdekken van het vervullen van profetieën in deze tijden is het nodig dat we situaties, bewegingen en politieke ontwikkelingen interpreteren aan de hand van Gods Woord. Een duidelijk voorbeeld van een profetische vervulling is de terugkeer van het Joodse volk naar het land Israël. Op dezelfde manier moeten we ook de toekomst van de bouw van de derde tempel op het tempelplein door de Joden scherp in de gaten houden, immers, ook dat is een voorbeeld van Bijbelse profetie, die nog vervuld moet worden in de toekomst.
Nog een voorbeeld: het eenheidsstreven van de wereld op allerlei terreinen van het leven, tot een verlangde eenheid van alle godsdiensten aan toe, zijn voorbeelden van het vervullen van profetieën die onder onze ogen aan het vervullen zijn.
Hoe onderscheid je?
Hoe doe je dat, het onderscheiden en het beoordelen en het beproeven van geesten? Daarvoor zijn geen uitputtende manieren en methodes te geven, maar wel een paar richtlijnen:
- Observeren: Naar de handelingen en de interacties kijken van mensen die een bepaalde leer aanhangen. Jezus zegt dat we naar de levenspraktijk moeten kijken van mensen die een leer brengen. Daarbij gaan we niet over een nacht ijs, maar zoals een vrucht moet groeien moeten we ook een tijdje de mensen observeren die een leer aanhangen;
- Vragen stellen: Het vragen stellen bij de leden van een beweging geeft al heel veel info over de geestelijke achtergronden. Dit vragen stellen moeten we eerlijk doen en voor onze identiteit of geloofsleer uitkomen zodat er een eerlijke communicatie ontstaat;
- Website bekijken: Heel veel info kunnen we inzien aan de hand van de website van een beweging. Vaak moeten we wel goed lezen om de geestelijke wortels te ontdekken;
- Bidden om de hulp van de Heilige Geest: Om te beoordelen of bepaalde leringen fout of goed zijn, is het van het grootste belang om dit biddend te doen en je te laten leiden door de Heilige Geest. Vraag in je gebed of de Heer je wil duidelijk maken of iets goed is of niet en wat de achtergronden zijn;
- Je Bijbel goed kennen: Vaak vind je in gesprekken of publicaties of op de website meningen die niet stroken met de Bijbel, meningen die niet doortrokken zijn van de liefde van Jezus, meningen die hard kunnen zijn of bijvoorbeeld egoïstisch of opgeblazen;
- Overleg met andere gelovigen: Het is goed om met andere gelovigen te overleggen. Je kunt daardoor meerdere gezichtspunten krijgen en je wordt misschien behoed voor het maken van grote fouten;
- Onderzoek de achtergronden en meningen van bewegingen: Waar komt het vandaan, wie heeft het bedacht of gesticht, welke geestelijke machten zijn op de achtergrond aanwezig? Bijvoorbeeld machten van geld, aanzien, hoogmoed, manipulatie en hebzucht.
Voorbeelden van onderscheiding
In het kort geef ik twee voorbeelden van geestelijk beoordelen en geestelijk onderscheiden. Ik besef dat er talloze voorbeelden te geven zijn, en ook besef ik dat er voorbeelden te geven zijn die in deze tijden verschillende meningen binnen de kerken en gemeenten geven. Echt ‘geladen’ voorbeelden laat ik bewust over aan al diegenen in de gemeente die zelf verder willen gaan met het geestelijk beoordelen en onderscheiden.
1. Israël:
Over het land Israël zijn de meningen verdeeld, maar kort kan ik hierover een paar punten geven. Over de landbelofte van de Heere God voor het Joodse volk lezen we talloze malen in het Oude Testament, namelijk een landbelofte voor altijd en de bekende gebieden in Israël vallen daaronder (grofweg de strook land tussen de Middellandse zee en de Jordaan). De wereld zegt ‘op grond van het volkerenrecht mag dit niet en moet er een tweedeling zijn’, geestelijk zeggen wij ‘God heeft het land aan het Joodse volk geschonken en zal nooit verdeeld worden’. Gods Woord is meer dan het menselijke volkerenrecht;
2. Opkomst Antichrist:
We worden in deze eeuw en afgelopen eeuw geconfronteerd met een lange termijnbeweging wereldwijd en dat is de beweging van het streven naar eenheid.
Velen staan daar niet bij stil en vinden juist dat eenheid tussen mensen een goed iets is. Dit streven naar eenheid gaat nog steeds door en men is nu bezig om een eenheid van alle religies en godsdiensten te bewerken mede doordat men Jeruzalem tot de wereldhoofdstad wil maken voor alle religies en godsdiensten. Maar wij kunnen ons afvragen: waarom die mondiale bewegingen naar eenheid?
Gaat dit uitmonden in een wereldregering? Geen landen meer en geen grenzen meer, iedereen zou dan wereldburger moeten zijn. Geestelijk denken we dan meteen aan de aangekondigde antichrist die als doel heeft om de hele wereld onder zijn gezag/dictatuur te krijgen.